Kişinin kendi mülk ve arazisinde yada değişik bir arazide yapmış olduğu aramalar neticesinde bulmuş olduğu gömü ve kültür varlığı bulması halinde kişiye devlet belirli bir miktar ödeme yapmaktadır. Bulunan definenin kıymeti ilk olarak Tecim Bakanlığı tarafınca tespit edilir. Defineyi gören şahıs kendine hususi arazisinde gömü bulduysa definenin belirlenen kıymet üstünden tutarına nazaran % 50 ‘si hazineye, % 50 ‘si de gömü arayıcısına ve bulana verilmektedir. Bulunan definenin arazisi hususi yada tüzel kişiye aitse değerin üstünden % 40′ gömü arayıcısına % 10’ u arazi sahibine verilir. İlk % 50 bu şekilde paylaştırıldıktan sonrasında kalan yüzde 50 ise hazineye devredilir.
Kendi mülkünde tesadüfen bir arama izni olmadan ve ruhsatsız olarak ve tesadüfen gömü bulduysa arama izini olmadan gömü bulunmuş olduğu nedeni öne sürülerek bu yukarıdaki kurallar definenin dağıtımda uygulanmaz. Bu durumda komisyon kurularak definenin akçe kıymeti hesaplanarak değerleme yapılır. Meydana getirilen değerleme sonrasında bakanlıktan ödenek talep edilmektedir. Bakanlık tarafınca ödenek çıkmasına bağlı olarak gömü ve gömü bulana kendi ödülünü verir.
Tesadüfen Gömü Gören Kişinin İlk Olarak Yapması Ihtiyaç duyulan Nedir?
Burada kafaları karıştıran ve halk içinde yanlış malum devletin tamamına el koyması söylentisidir. Tamamen rastlantı eseri gömü gören kişilerin durumlarını aydınlatmak gerekirse; Defineyi rastlantı eseri gören kişilerin buldukları eserleri kaçak olarak taşımalarından dolayı cezai işlem uygulanacağından gömü bulanlar ilk olarak eseri bağlı bulundukları müzeye teslim ederek emanet fişi almaları gereklidir. Bulunan zamanı yaratı, kültür ve doğa varlığı yada gömü için Komisyon oluşturulacaktır. Kıymet Takdir Komisyonu bulunan gömü için toplanarak kıymetini tespit etmekte ve aynı şekilde bakanlıktan ödenek talep etmektedir. Ödenek talep edilerek gömü bulanan ödeme yapılmaktadır. Definenin kıymetini saptamak için Takdir komisyonunda arkeologlar definenin kıymetini saptamak için iş koşturmacasındadır. Bulunan definenin değerinin ve verilecek ödülün ne kadar olacağı mevzusunda ise herhangi bir ölçü bulunmamaktadır. Zamanı kıymeti bulunan eserlerin kıymet takdirini minimum 3 kişiden oluşan komisyondaki yetkililer yapmaktadır. Burada kıymet takdir komisyonun tarafınca minimum 3 yetkili kişinin yapmış olduğu tespitler sonucunda definenin, zamanı eserin, kültür ve doğa varlığının kıymeti takdir edilerek verilecek ödül belirlenmektedir. Hazine Aramak İçin Devletten Nasıl İzin Alınır? diye merak edenler yazımızı inceleyebilirler.
Üstünde İz Bulunmayan Altın Definenin Değerlemesi Iyi mi Yapılır?
Üstünde hiçbir iz bulunmayan altınların zamanı değerleri tespit edilemeyeceğinden bu kanun kapsamında değildir. Tesadüfen bulunan altınların müzelere teslim edilerek değerinin anlaşılmasından sonraki ödülü alabilmeniz için en iyi alıcı olan müzelere teslim etmeniz kaçakçılıkla suçlanmaktan daha iyidir. İhbar edenlere de ödül verildiğinden suç duyurusu edilme riski yerine müzelerden çıkacak değere nazaran ödülünüzü alabilirsiniz. Devlet her türlü definenin yarısına ortak olmaktadır.
Gömü Araması İçin Ruhsat Alınmalıdır?
Gömü araması için ne olursa olsun ruhsat alınması lazımdır. 1 yıl süresince geçerli olan arama ruhsatınız ile gömü arayacağınız arazinin yerini tespit ettikten sonrasında ilgili bakanlığa müracaat ederek aramaların başlanması için talepte bulunabilirsiniz.
Gömü gören kişiler kanunlarda yer edinen maddelere nazaran 3 gün içinde en yakın müzeye yada resmi kuruluşlara definenin bildirimini yapmak zorundadırlar. Gömü gören kişiye verilecek ödül değişkenlik göstermektedir. Kişinin nerede iyi mi ne şekilde bulduğuna ve hangi arazide gömü bulduğuna nazaran değişen ödül değerleri devamlı yetkili kişiler tarafınca yapıldığından en küçük bir şüpheye kapılmamalı ve aç gözlülük yapmadan derhal bulunan defineleri alan müzelere teslimatının yapılması avantajlı ve en doğru olandır.
Türkiye’ de gömü işlerine Kültür ve Gezim Bakanlığı ve buna bağlı olarak Kültür varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ilgilenmektedir. Eğer gömü aramak istiyorsanız aşağıda ki adımları teker teker yerine getirmek zorundasınız.
Vatanımızda gömü aramak için ruhsat yada izin verilmiyor. Eğer gömü bulunduğunu düşündüğünüz bir yer var ise, burayı Devlet ile beraber aramak zorundasınız. Ek olarak Devlet izinli gömü arama iyi mi yapılır buradan öğrenebilirsiniz.
Resmi Kurumlara Müracaat
Aşağıda bulunan belgeler ile mülki amirliğe müracaat yapılır. Müracaat yapanın bağlı bulunmuş olduğu yer değil, definenin bulunmuş olduğu köy ilçe il genelinde bulunan Mülki Amirliğe dilekçe ile başvurulur. Aşağıda ki belgeler de, dilekçenin ekinde bulunmalıdır.
- Gömü aranacak sahanın yetkili teknik elemana çizdirilmiş, İl Bayındırlık Müdürlüğünce tasdikli, 1/500 ölçekli tasviye münhanili haritası yada krokisi,
- Krokisi çıkarılamayacak ev ve bunun şeklinde bölgeler için ise ada, parsel ve çap numarasını belirten konum planı,
- Uzaktan ve yakından olmak suretiyle çeşitli yönlerden çekilmiş net fotoğrafları,
- Gömü aranacak yer sahipli ise; gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden de yetkili organlarından alınacak muvafakat yazısı eklenmiş olur.